Uluslararası basının en çok konuştuğu haberler
Uluslararası basın, siyasi krizlerden ekonomik dalgalanmalara, askeri tansiyonlardan diplomatik adımlara kadar birçok başlıkta dikkat çeken gelişmeleri öne çıkarıyor.
Gündem süratle değişirken, farklı ülkelerdeki kıymetli olaylar hem iç kamuoyunu hem de dünya siyasetini direkt etkiliyor.
Uluslararası basında en çok konuşulan gündem unsurlarını okuyucularımız için derledik.
ABD
ABD’DE GÜNDEM MACRON’UN FİLİSTİN DEVLETİNİ TANIMASI
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron Fransa’nın Eylül ayında Filistin devletini resmen tanıyacağını duyurdu. Bu, hem BM Güvenlik Kurulu üyeleri hem de G7 ülkeleri ortasında bir birinci olacak.
Macron’un açıklaması aslında aylardır bekleniyordu.
Paris’in, Suudi Arabistan ve birtakım Avrupa ülkeleriyle birlikte düzenlemeye hazırlandığı İsrail-Filistin doruğu, İran-İsrail savaşı nedeniyle ertelenmişti. O periyottan bu yana Fransa’nın bu türlü bir adımı atması bekleniyordu.
Macron’un Eylül ayında Filistin devletini tanıyacaklarını açıklaması, Washington’da ve ABD basınında sert tepkiyle karşılandı.
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, bu kararı “sorumsuz ve tehlikeli” olarak niteleyerek, “Bu adım Hamas propagandasına hizmet eder ve barışı geciktirir.” dedi.
“MACRON KOALİSYON ADAMIDIR”
CNN International bu kararı “cesur lakin çaresizlik içeren bir adım” olarak niteledi. Haberde, “Macron bir koalisyon adamıdır, tek başına hareket etmek istemez. Bu yüzden bu çıkışı bir çeşit son talih atağı gibi” tabirleri yer aldı.
CNN’in tahlilinde, Macron’un kararının zamanlamasının bilhassa Gazze’deki vahim insani tabloyla ilişkili olduğu belirtiliyor. Son haftalarda binlerce Filistinli açlık ve besin bulma uğraşı sırasında hayatını kaybetti, yüz binlercesi ise açlık sınırında. UNRWA Başkanı Philippe Lazzarini, “Gazze halkı yürüyen cesetlere dönüştü” diyerek tabloyu özetledi. Gazze Sıhhat Bakanlığı’na nazaran 900 bin çocuk açlık çekiyor, 70 bini ise önemli derecede yetersiz beslenmiş durumda.
Macron’un bu dramatik tabloya sessiz kalmamak ismine bu türlü bir adım attığı yorumu öne çıkıyor.
Fransa daha evvel İrlanda, Norveç ve İspanya’nın attığı adımı büyük ölçekli olarak izliyor. CNN’e konuşan Elysee Sarayı’ndan üst seviye bir yetkili, “Telefonla görüştüğümüz birtakım başkanlar var. Eylül ayında yalnız olmayacağız” diyerek diğer ülkelerin de birebir istikamette adım atabileceğine işaret etti.
Özellikle İngiltere ve Almanya’nın konumu merak ediliyor. Fakat Fransa iç kamuoyunda bu karar sürpriz değil. Fransa, 1967’den bu yana Filistin davasına takviye veriyor. 2014’te Fransız parlamentosu Filistin’in tanınması için davet yapmış, lakin hükümet o periyot bu adımı atmaktan kaçınmıştı.
CNN’e nazaran Macron bu adımla hem Gazze’deki insani krize karşı Batı’nın suskunluğunu kırmayı, hem de Eylül ayında öteki ülkeleri de bu kararın ardında birleştirerek diplomatik bir blok yaratmayı hedefliyor. Lakin bunun diplomatik sermaye açısından önemli bir risk olduğu ve Almanya üzere ülkelerin kolay ikna edilemeyeceği vurgulanıyor.
ABD’NİN BİR BAŞKA GÜNDEMİ EPSTEİN DAVASI
Jeffrey Epstein’ın 2019’daki vefatından sonra ABD’de hala yankılanan seks ticareti skandalında, Epstein’ın 50. yaş günü için eski liderler Bill Clinton ve Donald Trump’ın da içinde olduğu ünlü isimlerin yazdığı mektuplar ortaya çıktı.
Epstein’ın cezaevinde ölmesinin akabinde açılan soruşturmalarda, yıllar geçse de üst seviye bürokrat ve siyasetçilerin ilgileri araştırılmaya devam ediyor.
Wall Street Journal’ın aktardığına nazaran, Epstein’ın eski sevgilisi Ghislaine Maxwell’in derlediği ve yaklaşık 50 kişinin mektuplarını içerdiği albümde, Bill Clinton’dan şu tabirler yer alıyor:
“Yıllar boyunca öğrenmek, maceralar ve çocukça merakla dolu vakitler… Bunlar kıymet biçilemez.”
Clinton’ın sözcüsü, eski liderin Epstein ile bağlarını suçlamalardan yıllar evvel kestiğini ve hatalardan habersiz olduğunu vurguladı.
TRUMP HAKARET DAVASI AÇTI
New York Times ise, Donald Trump’ın da albüme “Jeff, sen en büyüksün!” formunda bir not yazdığını doğruladı. Trump’ın 1997’de yayımlanan “Trump: The Arka of the Comeback” kitabını Epstein’a imzaladığı ve kitabın içindeki notla hayranlığını lisana getirdiği belirtildi. Trump, haberlerin akabinde Wall Street Journal ve ilgili bireyler aleyhine hakaret davası açtı.
Albümde, milyarder yatırımcılar Leon Black, Les Wexner, moda dizayncısı Vera Wang, eski Microsoft yöneticisi Nathan Myhrvold, İngiltere’nin ABD Büyükelçisi ve İngiliz İşçi Partisi siyasetçisi Peter Mandelson üzere üst seviye isimler de yer aldı.
EPSTEİN İLE TEMASLI ÜNLÜ İSİMLERİN AÇIKLANMASI İSTENİYOR
Bazı mektuplar cinsel içerikli espriler ve görseller barındırıyor. Örneğin, Wexner’in bayan göğsü çizimi, Myhrvold’un Afrika gezisinden yabanî hayvan fotoğrafları, Mandelson’un ise “en uygun dostum” diye hitap ettiği Epstein’a içki ve tropik ada fotoğrafları gönderdiği görüldü.
Epstein’ın finans etrafından Bear Stearns yatırımcıları Alan “Ace” Greenberg ve James “Jimmy” Cayne da albümde yer alan öteki isimler ortasında. Epstein’ın vefatından sonra açılan davalarda, bilhassa cinsel istismar suçlamalarına ait üst seviye temasların ortaya çıkarılması isteniyor. ABD kamuoyunda bu soruşturmanın kapsamının genişlemesi ve yetkililerin seks ticaretine karışan güçlü isimleri açıklaması talep ediliyor.
Bu ortada, New York Times’ın ulaştığı daha evvel yayımlanmayan bir fotoğrafta Trump, Epstein ve ünlü müzikçi James Brown birlikte görülüyor. Fotoğrafın çekildiği yer net değil fakat Brown’un sık sık Trump’ın sahip olduğu Atlantic City’deki Taj Mahal kumarhanesinde sahne aldığı biliniyor.
ABD’nin bir başka gündemi de şu, “Trump’ın partisi 2026 seçimlerini manipüle etmeye hazırlanıyor.”
Cumhuriyetçiler, başta Texas olmak üzere birçok eyalette seçim bölgelerini yine çizerek sandalye sayısını artırmak istiyor. Mevcut plan, birtakım eyaletlerde Demokratlara ilişkin bölgeleri bölerek Cumhuriyetçi çoğunluğu garantilemek. Eski Lider Trump bu teşebbüsü açıkça desteklediğini belirterek “Çok kolay, haritayı değiştirirsek beş sandalye alırız” dedi.
Bu adımın birincisi Texas’ta atıldı. Cumhuriyetçiler, Houston, Austin ve Dallas üzere Demokratların güçlü olduğu kent bölgelerini bölerek kendi lehlerine çevirmeyi hedefliyor. Florida Valisi Ron DeSantis de misal bir planı gündeme taşıdı. 2022’de çizilen haritaların akabinde dört ek sandalye kazanan Florida Cumhuriyetçileri, DeSantis’in açıklamasına nazaran 2026 öncesi bir sefer daha harita değiştirebilir.
Ohio’da da benzeri bir süreç var. Anayasal münasebetlerle haritaların tekrar çizilmesi gerekiyor. Cumhuriyetçiler bu süreci fırsata çevirerek eyaletin kalan birkaç Demokrat bölgesini de parçalamayı hedefliyor. Missouri’de de Beyaz Saray’ın baskısıyla özel oturum davetleri yapılıyor. Maksat: Eyalette kalan tek Demokrat bölgeyi de dağıtmak.
Ancak bu strateji risk taşıyor. Haritaların çok oranda manipüle edilmesi halinde Cumhuriyetçiler, “dummymander” ismi verilen karşıt tesirle karşılaşabilir. Yani seçim rüzgârı bilakis dönerse, inançlı sandıkları bile kaybedebilirler. Princeton Üniversitesi’nden Prof. Sam Wang’a göre bu plan, “şu an Cumhuriyetçilerin inançlı gördüğü 12 sandalyeyi tehlikeye atabilir.”
Demokratlar ise yıllardır savundukları tarafsız haritalama unsurundan geri adım atmaya hazırlanıyor. New Jersey Valisi Phil Murphy, “Bıçakla silah savaşına gidilmez,” diyerek Demokratların da ellerindeki eyaletlerde misal adımlar atabileceğini duyurdu. California Valisi Gavin Newsom ise anayasal manilere karşın bağımsız harita komitesinin yetkilerini elinden almayı tartışıyor.
Demokratlar bilhassa California, New York, New Jersey, Minnesota ve Washington eyaletlerinde yeni harita çizimi için tüzel yeri araştırıyor. Temsilciler Meclisi Azınlık Lideri Hakeem Jeffries, “En âlâ hukukçular, tüm yasal yolları inceliyor” dedi. Lakin bu eyaletlerin birçoklarında bağımsız komiteler ya da anayasal maniler olduğu için süreç karmaşık ilerliyor.
Her iki parti de harita değişikliklerini legal bir araç olarak görmeye başlarken, uzmanlar uzun vadede demokrasinin ziyan görebileceği ikazını yapıyor. Princeton’dan Wang’a nazaran: “Harita adaleti ortadan kalkarsa, halkın temsil gücü de azalır.”
Trump ve Meclis Başkanı Mike Johnson, sadece birkaç sandalyelik çoğunlukla birçok yasa geçirdi. 2026 seçimlerinde bu birkaç sandalyenin geleceği, ülkenin siyasi istikametini belirleyecek.
