Refik Halid Karay’ın toplumsal analizlerin olduğu Memleket Hikayeleri kitabında Türkiye panoraması

Türk edebiyatının unutulmaz muharrirleri ortasında yer alan, toplumu derin müşahede yeteneğiyle inceleyen Refik Halid Karay, Cumhuriyet periyodunun değerli kalemlerinin başında gelmektedir.

Özellikle Cumhuriyet’in ilanından sonra Mustafa Kemal Atatürk’le yaşadığı uyuşmazlıklar onu farklı bir yere koyuyor. Mustafa Kemal Atatürk’ün kimi unsur ve inkılaplarına ya da yapılan ıslahatlara karşı çıkmasıyla bilinir.

Refik Halid Karay’ın bilinen ve okunan yapıtlarından olan Memleket Öyküleri, Karay’ın Anadolu coğrafyasında edindiği müşahedeler ve notların bir ortaya getirilmesiyle oluştu.

ÖYKÜCÜLÜĞE YENİ BİR SOLUK…

Karay, toplumcu gerçekçi yazarlardandır ve ve yapıtlarını de bu bağlamda yazdı. Memleket Hikayeleri kitabı da bu özellikleri taşımaktadır.

Geniş ününü mizah ve siyasal yergi yazılarıyla sağlayan Refik Halid’in mizah yazıları üzere kıssaları de edebiyatımızın bu alanında bir etap olmuştur.

O vakte kadar İstanbul hudutları dışına çıkamayan Türk öyküsünü Anadoluya yöneltmekle hikâyeciliğimize yeni bir ufuk açmış, yeni bir soluk getirmiştir.

YAŞANAN PERİYODA IŞIK TUTTU

Refik Halid’in anlattığı olaylar bütünüyle yaşadığı devrin olaylarıdır. Memleket Kıssaları ile Gurbet Öykülerinde canlandırılan şahısların birden fazla adeta canlıdır.

Bütün bu taraflarıyla Halide Edip, onun yalnız Türk edebiyatının değil, Rus ve Amerikan edebiyatlarından sonra, hikâyecilikte cihan ölçüsünde ön planda bir yer işgal edebilecek bir hikâyecimiz olduğunu belirtir.

Ustalıkla kullandığı İstanbul Türkçesiyle edebiyatımızın en kıymetli temsilcilerinden olan Refik Halid Karay, Memleket Öyküleri ile Anadolu insanını birinci kere edebi alana taşımıştır.Karay’ın, Anadolu’nun çeşitli yerlerinde geçirdiği sürgün günlerinin mahsulü olan on sekiz kıssayı bir ortaya getiren bu kitap, o güne kadar göz gerisi edilen halk kitlelerinin birinci sefer gerçekçi bir formda edebiyata yansımasıdır.

TOPLUMSAL ANALİZLER

Usta muharririn alışılagelmiş olan doğal üslubuyla kaleme aldığı kıssalar, orta halli insanların yaşayış stilini, kasaba hayatının açmazlarını, bayanın kapalı toplum yapısı içindeki yerini, rüşvet, adam kayırma ve nihayet halk katmanıyla aydın bölümünün çatışmasını son derece canlı bir tasvirle ve cesurca okura sunmaktadır.