Milli Mücadele’ye hizmet etti! Anadolu Ajansı 105. yaşında

Haber ajansları medya kuruluşlarının en büyük tamamlayıcısı vazifesi görüyor.

Ajansların çalışmalarının çapı, derinliği, doğruluğu, yalın lisanı, servis ettikleri görsellerin kalitesi yanlışsız ve süratli bir haberciliğin temelini oluşturuyor.

Anadolu Ajansı (AA) bugün bu hedefe hizmet ederken, kuruluş öyküsünün maneviyatıyla da tarihe geçmiş bir kurum.

AA ATATÜRK’ÜN TALİMATI İLE KURULDU

Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün talimatıyla Kurtuluş Savaşı süresince milli birliği tehlikeye düşürecek kışkırtmalara karşı milleti uyanık tutmak, ulusal çabayı bağımsızlığa ulaştıracak kararları halka bildirmek emeliyle 6 Nisan 1920’de kurulan Anadolu Ajansı (AA) 105. yaşını kutluyor.

MİLLİ UĞRAŞA HİZMET ETTİ

İstanbul’un fiilen işgalinin akabinde Ulusal Çaba’ya katılmak için Anadolu’ya geçmek üzere yola çıkan aydınlardan Yunus Nadi (Abalıoğlu) ve Halide Edip (Adıvar), Geyve-Akhisar (Pamukova) İstasyonu’ndaki mola sırasında “Ankara’ya masraf gitmez bir ajans teşkilatı kurulması” fikrini kıymetlendirdi.

Yunus Nadi ve Halide Edip, ajansın ismi konuşulurken, “Türk”, “Ankara” ve “Anadolu” seçenekleri ortasından “Anadolu Ajansı”nda fikir birliğine vardı.

Yunus Nadi’nin tabiriyle “4 yahut 5 Nisan akşamı” karargah olarak kullanılan, şimdi Meteoroloji Genel Müdürlüğü olan Ziraat Mektebinde yemekten sonra Mustafa Kemal Paşa’ya Anadolu Ajansının kurulmasından kelam açıldı. Bu konuşmanın akabinde Mustafa Kemal Paşa’nın talimatıyla Anadolu Ajansının kuruluşu, 6 Nisan 1920’de gerçekleşti.

“MUSTAFA KEMAL” İMZALI GENELGE TÜM YURDA GÖNDERİLDİ

“Heyeti Temsiliye” namına “Mustafa Kemal” imzalı Anadolu Ajansının kurulduğunu duyuran 8 Nisan 1920 tarihli genelge yurt geneline gönderildi.

Anadolu Ajansının kuruluşunu ilan eden tarihi genelgede, girişilen gayretin iç ve dış kamuoyuna duyurulmasının ehemmiyeti de vurgulandı.

Orijinali Osmanlıca olan genelgede, şu sözler kullanıldı:

İslam’ın canevi olan Osmanlı Saltanatı merkezinin düşman işgaline geçmesi, bütün ülke ve ulusumuzun en büyük tehlikeyle müsabakası sonucu olarak bütün Rumeli ve Anadolu’nun giriştiği ulusal ve kutsal savaşım sırasında, Müslümanların iç ve dış en hakikat havadisle aydınlanmalarının mecburî bir gereksinme olduğu değerle göz önüne alınmış, bunun sonucu, burada en yetkili şahıslardan oluşan bir özel heyet idaresinde ‘Anadolu Ajansı’ ismi altında bir kurum kurulmuştur.

Anadolu Ajansının en süratli araçlarla vereceği havadis ve bilgi, aslında Temsilciler Konseyimizin dokümanlı ve asıl kaynaklarının sonucu olacağı için bu ajans bildirimlerinin oraca ve bilhassa Müdafaa-i Hukuk örgütümüzce dahi seçilecek caddelere ve toplanılacak yerlere asılması, dağıtımı, dahası bucak ve köylere dek ulaştırılması yolunda olabildiğince çok yayımlanabilmesi için ivedili düzenlemeler yapılması, sonucundan da bilgi verilmesi kıymetle rica olunur.

AJANSIN KURULUŞU ANADOLU’DA BÜYÜK HEYECAN YARATTI

AA’nın kurulması, Ulusal Çaba ve Ankara hükümetiyle ilgili gelişmeleri merak eden, içten içe bağımsızlık ateşiyle kaynayan Anadolu’da büyük heyecan yarattı.

Mustafa Kemal Paşa’nın genelgesinin akabinde yurdun dört bir yanından Ankara’ya AA’nın kurulmasına ait tebrik telgrafları geldi.

Bu telgraflarda, AA bültenlerinin dağıtımı, halka ulaştırılması konusunda her türlü çalışmaya hazır olunduğu bildiriliyordu.

Kuruluşu tüm yurda duyurulan Anadolu Ajansı, Mustafa Kemal Paşa’nın karargahı pozisyonundaki Ziraat Mektebinin bir odasında çalışmalarını sürdürdü.

“AJANS İÇİN PAŞA’NIN KARARGAHI OLAN ZİRAAT MEKTEBİNDE BİR ODA OLARAK MERKEZ İTTİHAZ ETTİK”

Yunus Nadi, AA’nın o günlerini, şu sözlerle kaleme aldı:

Halide Edip Hanım’la Anadolu Ajansının servislerini yapmaya başladık. O sene Ankara’nın kırkikindi yağmurları kesretle yağıyor ve adeta bazen kış görünümü verdiği oluyordu. Ajans için Paşa’nın karargahı olan Ziraat Mektebinde bir oda olarak merkez ittihaz ettik. Her gün oraya çıkıyorum ve Halide Hanım’la çalışıyoruz. Bu işte çok geçmeden İstanbul Mebusu Ali Rıza Bey de bize iltihak etti.

İLK HABER 12 NİSAN 1920’DE SERVİS EDİLDİ

Zor şartlar altında kurulan Anadolu Ajansı, birinci haberlerini 12 Nisan 1920’de servis etmeye başladı. Birinci bültende, memleketin içinde bulunduğu durum ortaya konuldu ve bu çerçevede Anadolu Ajansının kuruluş amacına yer verildi.

Bültende, Anadolu Ajansı bültenlerinin dağıtımının taşıdığı ehemmiyetten bahsedilirken, tekrar ajans bültenlerinin dağıtımı için bir ağ kurulması ve bunun nizamlı işletilmesinin gerekliliği vurgulandı.

İlk bültende hem yurt içinden hem yurt dışından haberlerin yer alması da dikkati çekti.

Ajansın servis ettiği birinci bültende, şu sözler kullanıldı:

“Devlet merkezimizin düşman işgali altına geçmesi üzerine Anadolu ve Rumeli’nin Müdafaa-i Hukuk azim ve kararlılığı içinde yiğitçe harekete geçtiği şu sıralarda, din ve vatan kardeşlerimizin en yanlışsız haber ve bilgiler alabilmelerini sağlamak için kurulan Anadolu Ajansı, bugünden itibaren misyona başlıyor. Bugün alınan haber ve bilgilerin oralarda da mümkün olduğu kadar fazla kimse tarafından okunup bilinmesi gereğini arz ve açıklamaya yer yoktur. Bu maksatla oralarda dahi özel örgütler meydana getirerek, her gün vereceğimiz bilgilerin telgrafhane kapılarında siyah levhalar üzerine yazılması ve kâfi araç olan yerlerde basılması, yayımlanması ve dağıtılması, nahiyelere ve hatta köylere kadar gönderilmesi konularının yerine getirilmesini hepinizin vatan ve millet sevgisinden ve yardımlarından rica ederiz. Bu başlangıçtan sonra, bugünkü son bilgiler aşağıdadır…”

BÜLTENLERİN ULAŞTIRILMASINDAKİ İHMAL “VATAN SUÇU” SAYILDI

İlk periyodunda günde en az iki bülten yayımlaması kararlaştırılan Anadolu Ajansının haberlerinin ülkenin dört bir yanına ulaştırılmasına büyük kıymet verildi.

Mustafa Kemal Paşa, 18 Nisan 1920’de Anadolu Telgraf Merkezine gönderdiği genelgede, AA bültenlerinin ulaştırılmasındaki ihmali “vatan suçu” saydı.

5 Mayıs 1920 tarihli başka bir genelgede ise AA’nın bültenlerinin en ücra noktalara kadar ulaştırılması için tüm vasıtaların kullanılması, vaktinde gelmeyen bültenler hakkında Posta ve Telgraf Merkezinden gereken incelemenin yapılması istendi.

AA’nın haberlerinin yalnızca halka değil, cephede savaşan askeri birliklere de nizamlı olarak ulaştırılması için tedbirler alındı.

Anadolu Ajansı bültenleri bunun dışında yeniden Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde İtilaf Devletleri’nin baskı, sindirme ve işgal teşebbüslerine karşı bölge halkında direnme şuurunu geliştirmek hedefiyle yayın yapan Anadolu basınına da ulaştırıldı.

AA’nın haberlerinin büyük saklılık içinde işgal altındaki İstanbul’da halka ve Ulusal Çaba yanlısı gazetelere ulaştırılması için de ağır uğraş sarf edildi.

Ankara hükümetinin resmi bildirileri, yurt dışından değerli gelişmeler, halka ikazlar, TBMM’den ve cepheden havadisler ile işgal güçlerinin kara propagandalarına cevaplar içeren AA bültenleri büyük bir boşluğu doldurdu, adeta Ulusal Uğraş’ta ismine “basın” denebilecek ikinci bir cepheyi açtı.

AA’NIN MEMLEKETLER ARASI AKTİFLİĞİ HER GEÇEN GÜN ARTIYOR

Dünyanın en tesirli ve saygın haber ajansları ortasında ön sıralarda yer alan AA, en hareketli bölgelerdeki sıcak gelişmeleri anında abonelerine aktarıyor, bilhassa haberciliğin güç olduğu coğrafyalardan geçtiği haber ve güçlü görselleriyle fark yaratıyor.

AA, Türkçe, İngilizce, Arapça, Rusça, Fransızca, İspanyolca, Soranice, Farsça, Endonezce, Boşnakça, Arnavutça, Makedonca ve Kurmanci olmak üzere 13 lisanda abonelerine servis ettiği haber, fotoğraf ve görüntüleri ile yalnızca Türkiye’de değil, dünyada da ilgiyle takip ediliyor.

Global muhabir ağı sayesinde abonelerine 7 gün 24 saat hizmet veren AA’nın, yurt içinde 81 vilayette 84 ofisi, yurt dışında ise 38 ofisi bulunuyor.

“Değişen Dünyanın Habercisi” mottosuyla memleketler arası alandaki aktifliğini her geçen gün artıran AA, 49 memleketler arası haber ajansıyla işbirliği sayesinde dünyanın dört bir yanındaki basın kuruluşlarına içerik sunuyor.

“KÜRESEL ÖLÇEKTE FAALİYET GÖSTEREN BİR MEDYA KURULUŞU”

Anadolu Ajansı Yönetim Kurulu Lideri ve Genel Müdürü Serdar Karagöz, kuruluş yıl dönümüne ait değerlendirmesinde, “Anadolu Ajansımız, Cumhuriyet’in birinci yıllarında ‘Cumhuriyet’in Habercisi’ olarak misyonunu icra ederken, bugün ‘Değişen Dünyanın Habercisi’ olarak global ölçekte faaliyet gösteren bir medya kuruluşu haline geldi. Bugün 13 lisanda yayın yapan, 137 ülkede faaliyet gösteren, yaklaşık 140 uyruktan çalışana sahip bir haber ajansıyız.” tabirlerini kullandı.

Ajansın teknolojik altyapısını güçlendirmek ve medya dalını dönüştürmek hedefiyle 2024’ü “Yapay Zekada Atılım Yılı” ilan ettiklerini anımsatan Karagöz, şunları kaydetti:

AA Teknoloji şirketimizi kurarak dijital dönüşüm sürecimizi hızlandırdık ve haberci dronumuz Zirve’yi ürettik. Ulusal Teknoloji Atılımı vizyonu doğrultusunda TEKNOFEST’te Küresel Bağlantı Ortağı olduk. Bilhassa medya teknolojileri alanında daha fazla genç yetiştirmeyi ve onları bu vizyonun bir modülü kılmayı hedefliyoruz. Önümüzdeki aylarda bu kapsamda Medya Teknolojileri Hackathonu’nun ikincisini çok değerli paydaş kuruluşlarla birlikte düzenleyeceğiz.