Marmara’da denizanalarının artış nedenleri
Marmara Denizi ve İstanbul Boğazı’nda denizanalarının ağırlaştığı görüldü.
İstanbul’da Sarıyer, Beşiktaş, Fatih, Zeytinburnu, Üsküdar üzere denize kıyısı olan ilçelerin kıyıları denizanalarıyla kaplandı.
Olta ve kıyı balıkçılığı yapanlar, denizanalarına ve kirliliğe dikkati çekti.
İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Balıkçılık Teknolojileri Ana Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Firdes Saadet Karakulak, ise denizanalarının mevsimsel olarak ilkbahar ve sonbaharda görüldüğünü hatırlattı.
KİRLİLİK DENİZNALARININ DAHA ÇOK GÖRMEMİZE NEDEN OLUYOR
Ancak her zamankinden daha ağır olan denizanalarının, kirlilik ve öbür faktörler nedeniyle artık her periyot ağır olduğunu söyledi.
“EKOSİSTEM BOZULDU”
Bozulan ekosistemi nedeniyle denizanalarının Marmara Denizi’nde daha da arttığını belirten Karakulak, “Marmara Denizi, kirliliğin arttığı artık müsilaj olaylarının görüldüğü, azot ve fosfor yükünün gittikçe arttığı bir deniz. Bu denizde fırsatçı bir cins daha çok çoğalabiliyor. Balık ve başka canlılar oksijen düzeyleri düştüğü için Marmara Denizi’ni terk ederken, denizanaları artış gösterebiliyor.” tabirlerini kullandı.
Karakulak, denizanalarının artış göstermesinin balıkçılığı da olumsuz etkilediğini, denizde kalma mühleti, yakıt tüketimi, av randımanı üzere sıkıntıların ortaya çıktığını lisana getirdi.
“ARTIK MARMARA’DA DENİZANASINI YİYEN ORKİNOS, KILIÇ BALIĞI YOK”
Yoğunlaşan denizanası popülasyonunun balıklara ziyan verebildiğini vurgulayan Karakulak, şöyle devam etti:
Denizanası beslenmesi, balık yumurtası ve larvaları ile gerçekleştiği için daha çok Marmara Denizi’nde hamsinin yumurtasını ve yavrusunu yediği için balık ölçülerinde düşüşe neden olabilir. Bunu ispatlayıcı çalışmalara şu an devam ediyoruz. Tahminen balıkların azalmasının bir nedeni de denizanalarının artışı olabilir. Yalnızca tek bir faktör yok. Marmara Denizi’nde oksijen düzeylerinin azalması, oksijeni seven balıkların bu bölgeyi terk etmelerine yol açtı. Artık Marmara Denizi’nde denizanasını yiyen orkinos, kılıç balığı görmüyoruz. Bunlar azaldı. Onların olmaması da denizanalarının daha da artmasına yol açıyor. Şu an besin zincirlerinde kırılmalar var. Balıkçıların da çok av yapması ekosistemde önemli kırılmalara yol açabiliyor. Bu kırılmalardan fırsatçı tıp dediğimiz denizanası yararlanıyor.
AŞIRI AVLANMANIN ETKİSİ
İÜ Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ahsen Yüksek ise bilimsel araştırmalara nazaran, genel olarak denizanası artışının yüksek seviyede bozulmuş ekosistemlerin göstergesi olduğunu belirterek şöyle konuştu:
Evsel kirlilik plankton artışına sebep olur, ortamdaki bol plankton, çok avcılıktan ötürü yok edilen balıklar tarafından tüketilmezse denizanaları tarafından tüketilir ve denizanası artışına sebep olur. Deniz suyu sıcaklığının artışı ise sisteme yeni cinslerin girmesine ve yerli çeşitler üstünde baskı oluşturmasına yahut mevcut tiplerin üreme devirlerinin artmasına sebep olur.
DENİZDE PLANKTONA DİKKAT
Marmara Bölgesi’ndeki nüfus yoğunluğuna ve denizdeki planktona dikkati çeken Yüksek, ortaya çıkan yüksek besinin balık popülasyonunun artışı istikametinde kullanılması yerine çok avcılıkla yok edildiğini, ortamda yalnızca bol plankton ve denizanası kaldığını lisana getirdi.
DENİZANASI VE MÜSİLAJ ORTASINDAKİ İLİŞKİ
Marmara Denizi’ndeki denizanaları ile müsilaj ortasında bağ olabileceğine işaret eden Yüksek, “1994, 2007 ve 2020-21’de, müsilaj oluşumu öncesi her seferinde çok avcılık, denizanası artışı gördük.” dedi.
“BALIK AZALDIĞINDA DENİZANASI ARTIYOR”
Doç. Dr. Yüksek, denizanalarının yoğun görülmesinin canlı hayatına tesirini ise şöyle kıymetlendirdi:
Ortamda balık azaldığında denizanalarının çok çoğalmasını görüyoruz. Genelde avcılık dönemi sonuna gerçek, plankton artışları ve denizanaları üreme devrine denk gelir ve ortamda ağır artış gözlemleyebiliriz.
“BİR TIP ARTARSA TOPLU VEFATLAR GÖRÜLÜR”
Bir tıbbın çok artması, beraberinde kitlesel vefatları de getirir. Kitlesel ölümlerde bakteriler tarafından parçalanan organik unsurlar, su kalitesinin bozulmasına, oksijen ölçüsünün azalmasına, patojenik bakterilerin artmasına ve habitat kayıplarına neden olur. Çok artışlar ve kitlesel vefatlar, ekosistemlerde istemediğimiz olaylardır.
