Karanlık dehlizlerden edebi zirvelere: Dostoyevski’nin fırtınalı yaşamına derin bir bakış

Edebiyat tarihinin en etkileyici figürlerinden Fyodor Dostoyevski’nin hayatını, yapıtlarına yansıyan derinlikleri ve insan ruhunun karanlık labirentlerine yaptığı seyahatleri keşfetme fırsatı sunan Fırtınalı Bir Hayat, ünlü muharririn hayatına odaklanıyor.

Kitap, müellifin hayatındaki dönüm noktalarını; çocukluğundan kürek mahkûmluğuna, ailesiyle olan karmaşık münasebetlerinden yaratıcı üretim sürecine kadar detaylı bir biçimde ele alıyor.

Bu eşsiz biyografi; Dostoyevski’nin yapıtlarını daha derin bir anlayışla kavramak isteyen okurları olduğu kadar, müellifin hayatının bilinmeyen istikametlerini öğrenmek isteyenleri de kendine çekecek bir yapıt olarak öne çıkıyor.

bunun için hayat öyküsü onun en büyük romanıdır. Onun hayat öyküsünü okumak da en büyük romanını okumak üzeredir.

BİLİNEN KARAKTER: RASKALNİKOV

Dostoyevski ismi nereden gelmektedir? Dostoyevski nasıl bir çocuktu? Birinci öykülerini kimden dinledi? Dostoyevski’nin annesi ve babası nasıl insanlardı? mBaba Dostoyevski’nin vefatı Dostoyevski’yi neden suçluluğa itti? Neden idama mahkûm edildi?

Kumar bağımlılığı neyi simgeliyordu? Hangi romanını 25 günde yazmak zorunda kaldı?

Eşine evlilik teklifini nasıl yaptı? Hangi kitabı geleceği gören bir kehanetler kitabıydı? Hata ve Ceza romanı hangi koşullarda yazıldı ve hangi olaya dayanıyordu? Raskolnikov ismi aslında nereden gelmektedir?

Sayfa: 232

YAZARIN ÇETREFİLLİ YOLU

Dostoyevski’nin bilhassa erken devir ömrü üzerine çalışan öğrenciler, araştırmacılar ve akademisyenlerin yanı sıra edebiyat ve tarihle ilgilenen genel okuyucunun da ilgisini çekecek bu biyografiyle “Rus edebiyatının kurtarıcısı” kabul edilen, ancak öte yandan hayatı boyunca gururu, hastalığı ve yoksunluklarıyla uğraş etmiş Dostoyevski’nin yürüdüğü çetrefilli yolda ona eşlik edebilirsiniz.

Yazarın babası bir ordu cerrahı, annesi bir tüccarın kızıydı. Annesinin yardımıyla konutta başladığı eğitimini özel bir okulda sürdürdü. Babası sert ve acımasızdı. Annesinin kollayıcı hallerine sığınıyordu.

Annesini 15 yaşında kaybetti. 1837′de girdiği Petersburg Askeri Mühendis Okulu’nu bitirdi. Öğrencilik yıllarını, Rus ve Avrupa edebiyatının önde gelen muharrirlerinin yapıtlarını okuyarak geçirdi. Kısa bir mühlet askerlik yaptıktan sonra ayrılıp edebiyatla uğraşmaya başladı.

ÜNÜ GİDEREK KAYBOLDU

Topraklarında çalışan köylüler tarafından öldürülen babasından az bir miraz kalmıştı. Birinci romanı İnsancıklar’ı 1846′da yazdı. 1954′te basılan bu roman, birinci Rus toplumsal romanı sayılır. Bu yapıtın basılmasından sonra ünlendi. 1846′da yazdığı ikinci romanı Öteki, kâfi ilgiyi görmedi. Ünü giderek kayboldu… 1951 tarihli Konut Sahibesi, 1848′de yazdığı Beyaz Geceler ile Yufka Yürekli romanları da ilgi görmedi. 1849′da yazdığı Netoçka Nezvanova romanı da beklenen başarıyı getirmedi.

POLİTİKA VE SÜRGÜN HAYATI

Politikayla ilgilenmeye başladı, genç liberallere katıldı. Çar 1. Aleksandr’ın güvenlik güçleri tarafından, “Devleti yıkmaya çalıştığı” suçlamasıyla arkadaşlarıyla birlikte tutuklandı. İdama mahkum edildiler. Kendisinin kurşuna dizilmesi hazırlıklarını izlemek onda derin tesirler bıraktı.

İdamdan son anda vazgeçildi, Sibirya’da 4 yıl ağır mahpusa ve 4 yıl askerlik yapmaya mahkum edildi.

Sibirya’daki cezaevi günlerinde birlikte yaşadığı mahkumları gözlemleyerek Rus halkını daha yakından tanıma fırsatı buldu. Fakat sıkıntı şartlar nedeniyle sara nöbetleri geçirmeye başladı. Bu rahatsızlığın tesirleri de birçok yapıtına yansıdı.

1854′te cezaevinden çıkıp askerliğe başladı. Subaylığa kadar yükseldi. 1857′de dul bir bayanla evlendi. Bu evlilik maddi sıkıntılarını artırdı. Tekrar yazmaya karar verdi. Askerlik cezasının da bitmesi üzerine Petesburg’a döndü. Yeni Çar 2. Aleksandr’ı destekledi.

Kardeşi Mihail ile birlikte “Vremya” isimli bir mecmua çıkardı. Bu mecmua ve mecmuada yayınlanan romanları, yine tanınmasını ve eski ününü kazanmasını sağladı.

1862′de Fransa, İngiltere ve İtalya’yı kapsayan bir yurt dışı gezisi yaptı. Birebir yıl mecmua kapatıldı. Dostoyevski, Almanya’nın Wiesbaden kentine gitti. Burada kumara başladı.

BORÇ BATAĞINA SÜRÜKLENDİ

Epoha isminde yeni bir mecmua çıkardı. 1864′te eşini ve kardeşi Mihail’i kaybetti. Borca battı. Kurtulmak için Avrupa’ya kaçtı. Wiesbaden’de kumarda bütün parasını kaybetti.

Yayıncısından borç alıp 1865′te Rusya’ya döndü. 1867′de steno ile romanlarının yazımında kendisine yardım eden Anna Snitkina ile evlendi.

Bir sefer daha borca boğulduğu için yeni eşiyle tekrar yurt dışına çıktı. Yoksulluk ve para peşinde ülke ülke dolaştı.

Ama romanlarını yazmayı da sürdürdü. Bir defa daha yayıncısının dayanağıyla Petesburga’a döndü. Muharrir, kumar borcunu ödemek için 20 günde Kumarbaz kitabını yazdı. Buradan gelen telif haklarıyla kumar borcunu ödemiş oldu.

Tutucu bir haftalık mecmua olan Grajdanin’in başına geçti. 1 yıl sonra bıraktı. Bu periyotta eksi prestijini ve ününü tekrar kazandı.

En büyük romanı “Karamozof Kardeşleri” yazmaya 1879′da başladı. 1880′de şair Aleksander Puşkin‘in mevt merasiminde konuşmayı o yaptı.

Petersburg Bilim ve Sanat Akademisi’nin edebiyat kısmına seçildi. Hayatının son periyodunda Petersburg yakınlarında küçük bir kasaba olan Staraya Russa’da yaşadı. 9 Şubat 1881′de burada ömrünü yitirdi.