İklim değişikliği Türkiye’de orman yangınlarına yol açan hava koşullarını şiddetlendirdi
Türkiye yaz aylarını çok sıcaklar ve orman yangınlarıyla uğraş ederek geçirdi.
Yangınların birtakımı insan kaynaklı çıkarken birtakımı ise kavurucu sıcakların ve yağışsız geçen günlerin tesiriyle meydana geldi.
KAVURUCU SICAKLAR HAYATI OLUMSUZ ETKİLEDİ
Şiddetli rüzgarlar alevleri etraf bölgelere süratle yayarak, grupların işlerini zorlaştırdı.
Gönüllü vatandaşlar ve grupların müdahalesiyle yangınlar denetim altına alınırken, sıcaklıklar ülke genelinde düşmeye başladı.
İklim değişikliğinin sebep olduğu kuraklık ve yüksek sıcaklıklar, ömrü birçok alanda olumsuz etkiledi.
FOSİL YAKIT YAKILMASI YANGIN RİSKİNİ ARTIRIYOR
İngiltere, Türkiye, Yunanistan, Hollanda ve ABD’nin üniversiteler ve meteoroloji kurumlarından bilim insanlarının ortalarında bulunduğu World Weather Attribution (WWA) kümesinden 28 araştırmacı, iklim değişikliğinin kelam konusu orman yangınlarına tesirine yönelik ilişkilendirme tahlili gerçekleştirdi.
Avrupa’da bu yıl, bir milyon hektardan fazla alanın kaybedildiği orman yangınları açısından ‘en makûs yıl’ olarak kayıtlara geçerken, araştırmacılar ülkelerin fosil yakıt yakmaya devam etmesi durumunda daha büyük ve denetimi sıkıntı yangın riskinin artmaya devam edeceği ihtarında bulundu.
KIŞ YAĞIŞLARI YÜZDE 14 AZALDI
Bilim insanlarının Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs Adası’na yönelik ilişkilendirme tahliline nazaran, iklim değişikliği yangınların öncesindeki aylar, haftalar ve günlerde hava şartlarını etkileyerek yangınlara yer hazırladı.
Bölgedeki toplam kış yağışları yaklaşık yüzde 14 azalırken, bu durum yaz aylarında daha kuru hava şartları görülmesine yol açtı.
80 BİNDEN FAZLA KİŞİ TAHLİYE EDİLDİ
Yangınlar öncesinde ağır ve kuru sıcaklığın bitkileri nasıl tutuşturmaya hazır hale getirdiği ve havanın ne kadar ‘susuz’ olduğu incelenen tahlil kapsamında, bilim insanları yüksek buharlaşmalı şartların bir hafta boyunca yaşanma mümkünlüğünün 10 kat ve şiddetinin de yüzde 18 arttığını belirledi.
Akdeniz’de haziran ve temmuzda yüzlerce orman yangını çıktı.
Art arda 40 derecenin üzerinde sıcaklığın görüldüğü günlerde kuru bitki örtüsü ve fırtına şiddetine ulaşan rüzgarların körüklediği ölümcül yangınlar nedeniyle, kelam konusu ülkelerde 80 binden fazla kişi tahliye edildi.
YANGINA ELVERİŞLİ ŞARTLAR İKLİM DEĞİŞİKLİĞİYLE 10 KAT DAHA ETKİLİ
Yangınların denetimsiz halde yayılmasına neden olan üç günlük sıcak, kuru ve rüzgarlı şartların birleşimi olan yangına elverişli şartlar, iklim değişikliğine bağlı olarak 10 kat daha mümkün hale geldi ve yüzde 22 daha şiddetli yaşandı.
İklim değişikliği olmasaydı, benzeri olayların 100 yılda bir gerçekleşme ihtimali bulunurken, global sıcaklık artışının sanayi öncesi periyot ortalamasına nazaran 1,3 derece arttığı bu periyotta bu tıp olayların yaklaşık 20 yılda bir yaşanması bekleniyor.
YANGINLARIN ŞİDDETİNDE DAHA FAZLA ARTIŞ RİSKİ
Bilim insanları, dünyada fosil yakıtlardan yenilenebilir güce geçişin hızlanmaması durumunda, Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs Adası’nın daha şiddetli ve denetimi sıkıntı orman yangınları riskiyle karşı karşıya olduğu ihtarında bulunuyor.
Küresel sıcaklık artışı mevcut siyasetler kapsamında öngörüldüğü üzere bu yüzyılda sanayi öncesi periyot ortalamasına nazaran 2,6 dereceye ulaşırsa, benzeri çok sıcak, kuru ve rüzgarlı hava şartlarının yaşanma mümkünlüğünün 9 kat ve şiddetinin de yüzde 25 daha artacağı varsayım ediliyor.
Yangınların başlaması ve yayılma riskini azaltacak ileriye dönük stratejilere muhtaçlık olduğunun altını çizen araştırmacılar, bunun için yakıt idare stratejilerinin güçlendirilmesi ve toplumda yangın riskine ait farkındalık çalışmalarının artırılması gerektiğini belirtiyor.
“YIKICI YANGINLAR BİR İHTAR OLARAK GÖRÜLMELİ”
Londra Imperial College Etraf Siyasetleri Merkezi İklim Bilimi Profesörü Friederike Otto, tahlile ait değerlendirmesinde, sanayi öncesi periyot ortalamasına nazaran 1,3 dereceye ulaşan global sıcaklık artışının ‘varoluşsal tehdit’ haline gelebilecek çok yangınlara yol açtığını belirterek, Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs Adası’ndaki yıkıcı yangınların bir ikaz olarak görülmesi gerektiğini söz etti.
Otto, “Ülkeler petrol, gaz ve kömür yakmaya devam ettikçe global sıcaklıklar yükselecek ve büyük, süratle yayılan yangınların riski artmaya devam edecek.” değerlendirmesinde bulundu.
Yenilenebilir güce geçiş için gerekli tüm araçlar ve bilginin mevcut olduğunu vurgulayan Otto, “Ancak dünyayı fosil yakıtlara bağımlı tutan çıkar kümeleri var. Daha sağlıklı ve inançlı bir gelecek için siyasi başkanlarımızın harekete geçmesi gerekiyor.” yorumunu yaptı.
“DAHA BÜYÜK VE ÖLÜMCÜL YANGINLAR YAKINDA NORM HALİNE GELEBİLİR”
İstanbul Teknik Üniversitesi Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Araştırmacısı Bikem Ekberzade de Türkiye’de bu yıl haziranda orman yangınlarının beklenmedik biçimde arttığına işaret ederek, yangınların esas nedeninin insan kaynaklı ihmaller olduğuna dikkati çekti.
Ancak meteorolojik şartların yangınların süratle yayılmasına ve şiddetinin artmasına yol açtığını aktaran Ekberzade, “Bitki örtüsü kuru ve şiddetliyse, kaynağı ne olursa olsun tek bir ateşleme süratle denetimi güç bir orman yangınına dönüşebilir. Global ısınmanın şiddetlendiği dünyada, kent ve doğal alanların daha fazla iç içe geçmesiyle, daha büyük, şiddetli ve ölümcül yangınlar yakında norm haline gelebilir.” sözlerini kullandı.
