Hayatını kaybeden yazar Selim İleri’nin yazdığı kitaplardan seçmeler

Yazarların vefatlarına alışmak zordur. Sözcükleriyle bizi sayısız dünyaları tanıtan o büyülü kalemler; muharrirler… Selim İleri de terki dünya etti. 75 yaşındaydı, her mevt erkendir lakin Selim İleri’nin de erken oldu. Sayısız kitap yazdı, televizyonlarda kültür-sanat ve edebiyat programları sundu; senaryolar yazdı.

2025 yılının bizden aldığı bedelli bir isim…Kitaplarını daktiloyla yazan tahminen de tek yazardı. Artık o daktilo öksüz kaldı. Tuşları ebediyen tıngırdatmayacak.

Sustu…

Yazarın sizler için hazırladığımız özel seçkiye geçmeden evvel Selim İleri’yi kısaca tanıyalım…

Selim İleri 1949’da İstanbul’da doğdu. 19 yaşında Cumartesi Yalnızlığı isimli ilk öykü kitabı yayınlandı. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ndeki Tahsilini 1972’de yarım bıraktı. 1976’da Dostlukların Son Günüy’le Sait Faik Kıssa Armağanını, 1977’de Her Gece Bodrum’la Türk Dil Kurumu Roman Ödülü’nü aldı. Romanları ve hikayeleriyle edebiyat etrafında geniş yankılar uyandırdı.

Yaşarken ve Ölürken Milliyet Sanat dergisince yılın romanı seçildi. Kırık Bir Aşk Kıssası isimli senaryosu Sinema Yazarları’nca 1982-83 mevsiminin en âlâ senaryosu mükafatına layık görüldü. Mavi Kanatlarınla Yalnız Benim Olsaydın Türkiye Yazarlar Birliği Roman Ödülü’nü aldı.

Allahaısmarladık Cumhuriyet isimli oyunu 1997’de hem Afife Jale hem de Avni Dilligil Mükafatlarını aldı. İleri’ye 1999 yılında, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti televizyon alanında Kül-tür-Sanat Mükafatı verdi. Radyo çalışmaları münasebetiyle tıpkı yıl Dialog Medya Ödülü’nü aldı. 2001’de Bu Yaz Ayrılığın Birinci Yazı Olacak yayımlandı ve 2002 Orhan Kemal Roman Armağanı’yla ödüllendirildi.

BÜYÜK MÜKAFATA PAHA GÖRÜLDÜ

Selim İleri ayrıyeten, 2003 yılında Uzak, Daima Uzak isimli deneme kitabıyla Sedat Simavi Edebiyat Ödülü’nü, 2005 yılında İstanbul’un Sandık Odası isimli kitabıyla da TYB’nin Hatıra-Gezi alanındaki mükafatını, 2012’de ise Aydın Doğan mükafatını aldı. Tıpkı yıl Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’ne layık görüldü.

Yazarın kitaplarından hazırladığımız özel seçki…

YALNIZ MESKENLER SOĞUK OLUR

Sayfa: 216

Vaktiyle yaratmış olduğu kahramanlar, bilhassa aşk romanları muharriri Süha Rikkat karşısına çıkıp ondan hesap sorduğunda, anlatıcı tıpkı Selim İleri’nin de yapacağı üzere, elli yılı aşan bir yazı tecrübesiyle onunla yüzleşiyor.

DÜŞÜŞTEN SONRA

Sayfa: 245

Vaktiyle yaratmış olduğu kahramanlar, bilhassa aşk romanları muharriri Süha Rikkat karşısına çıkıp ondan hesap sorduğunda, anlatıcı tıpkı Selim İleri’nin de yapacağı üzere, elli yılı aşan bir yazı tecrübesiyle onunla yüzleşiyor.

BİR GÖGE ÜZERE SİLİNECEKSİN

Sayfa: 305

Selim İleri, Bir Gölge Üzere Silineceksin’de kıyıda köşede kalmış, geçmiş vakit okumalarındaki çiziktirmelerini gün yüzüne çıkarıyor.

KUMKUMA

Sayfa: 167

Selim İleri’den dorukta bir lisan ve anlatış şöleni: Kapkara alayın eşliğinde ölümsüzlük!..

SONA ERMEK

Sayfa: 265

Yazmak-yazamamak sarsıntısı sürerken; okura müzikler, sinemalar, fotoğraflar, kitaplar, muharrirler, şairler ve hatta roman karakterleri eşlik ediyor. Selim İleri kalemini; iç hesaplaşmalara, hayalkırıklıklarına ve yaşlılık dertlerine biliyor, lakin umut var hâlâ, konfetiler yağıyor!..

İSTANBUL BU GECE TEKRAR SENSİZ

Sayfa: 495

Türk edebiyatının yaşayan belleği Selim İleri, “sonsuz” İstanbul’unda bizi yeni bir seyahate çıkarıyor. Bu görkemli kentin tarihi, mimarisi, edebî birikimleri, yaşama biçimi, mutfağı… Hepsi bir ortada…

ÖLÜ BİR KELEBEK

Sayfa: 207

Çağdaş edebiyatımızın ehil kalemi Selim İleri’den üç oyun. Yakın tarihimizin çok renkli bir panoraması.

EDEBİYATIMIZDA SEVDİĞİM ROMANLAR KILAVUZU

Sayfa: 632

Usta müellifin, 1874-1980 yılları ortasını ele aldığı, Türk edebiyatının birinci roman denemelerinden yakın periyoda kadar, yayınlanmış binlerce roman ortasından seçtiği 229 romanın farklı dünya görüşlerinden, farklı üsluplardan örneklerle bezediği bu seçki, Türkçe romanın tarihi seyrini takip etmek, roman sanatımızın inceliklerini öğrenmek isteyenler için çok kıymetli bir yol haritası…

PASTIRMA YAZI

Sayfa: 178

Selim İleri’nin, birinci baskısı 1971’de yapılan öykü kitabı Pastırma Yazı, güzel kitapların, üzerinden ne kadar vakit geçerse geçsin aktüel kalabildiğinin somut bir örneği.

CUMARTESİ YALNIZLIĞI

Sayfa: 180

Yayınlandığı yıl Tarık Dursun K.’nın acemi hoşluk olarak nitelediği Cumartesi Yalnızlığı, 46 yıldır okurla bağını müdafaayı sürdürüyor.

İSTANBUL MAYISTA BİR AKŞAMDI

Sayfa: 312

İstanbul Sevdalısı Usta Muharrir Selim İleri’den İstanbul Kitaplığına Eklenen Sımsıcak Bir Yeni Halka!..

CEHENNEM KRALİÇESİ

Sayfa: 312

Selim İleri, Vefat Bağlantılarında, kendine mahsus bir roman yapısı kuruyor, bir üslûp buluyor, bir anlatı tekniği yaratıyor; Cehennem Kraliçesi nde tıpkı yapıyı -bu defa daha ehil biçimde- tekrarlıyor. Her kısmın, o kısımda anlatılan kişinin görüşüyle, düşünüşüyle verilmesi, çağrışımların saptanmasındaki ustalık, detayların titizlikle seçilerek kullanılması ve lisanın büyük bir ustalıkla işlenmesi…