Azerbaycan ve Ermenistan’ın parafladığı barış anlaşması metni yayınlandı

Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve ABD Başkanı Donald Trump’ın 8 Ağustos’ta ABD’nin başşehri Washington DC’de düzenlediği zirvede Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov ile Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan tarafından paraflanan “Azerbaycan ile Ermenistan Ortasında Barış ve Devletlerarası Bağların Tesisi Hakkında Anlaşma” metnini yayınladı.

EGEMENLİK VE TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜNE HÜRMET TAAHHÜDÜ

Anlaşma metni şöyle:

“Madde 1- Taraflar, eski Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin (SSCB) ortasındaki hudutların ilgili bağımsız devletlerin memleketler arası hudutlarına dönüştüğünü ve milletlerarası toplum tarafından bu biçimde tanındığını teyit ederek, birbirlerinin egemenliğini, toprak bütünlüğünü, milletlerarası hudutlarının dokunulmazlığını ve siyasi bağımsızlığını tanır ve hürmet göstermelidirler.

Madde 2- Taraflar, 1’inci Madde’ye tam uyacak biçimde birbirlerine karşı rastgele bir toprak talebinin bulunmadığını ve gelecekte bu türlü bir talepte bulunulmayacağını teyit ederler. Taraflar, öbür tarafın toprak bütünlüğünü yahut siyasi birliğini büsbütün yahut kısmen parçalamaya yönelik rastgele bir aksiyona, bu çeşit aksiyonların planlanmasına, hazırlanmasına, teşvik edilmesine ve desteklenmesine müsaade vermeyeceklerdir.

Madde 3- Taraflar, birbirleriyle karşılıklı ilgilerde toprak bütünlüğüne yahut siyasi bağımsızlığa karşı ya da Birleşmiş Milletler (BM) Şartı’na ters rastgele öbür bir biçimde, güç kullanmaktan yahut güç kullanma tehdidinde bulunmaktan kaçınacaklardır. Kendi topraklarının, rastgele üçüncü bir tarafın öbür Tarafa karşı BM Şartı’na alışılmamış olarak güç kullanması gayesiyle kullanılmasına müsaade vermeyeceklerdir.

DİPLOMATİK ALAKALAR VE HUDUT MUTABAKATI ADIMI

Madde 4- Taraflar, birbirlerinin iç işlerine müdahaleden kaçınacaklardır.

Madde 5- Taraflar, bu mutabakatın onay dokümanlarının her iki tarafça karşılıklı iletilmesinden sonra ____ gün içinde, kendi ortalarında 1961 ve 1963 tarihli Viyana Diplomatik ve Konsolosluk Alakaları Kontratları kararlarına uygun olarak ortalarında diplomatik alakalar tesis edecektir.

Madde 6- Taraflar, bu mutabakatın 1’inci Maddesi’nden kaynaklanan yükümlülüklerine tam uygun biçimde, ortalarında devlet hududunun sonlandırılması (delimitasyon) ve devlet hudutlarının belirlenmesi (demarkasyon) hakkında bir muahede imzalanması emeliyle, ilgili hudut komiteleri ortasında mutabık kalınan tüzüklere dayanarak âlâ niyetli görüşmeler yürüteceklerdir.

SINIR GÜVENLİĞİ, TERÖRLE UĞRAŞ VE KAYIPLARIN AKIBETİ KONUSUNDA İŞ BİRLİĞİ

Madde 7- Taraflar, karşılıklı sona rastgele bir üçüncü tarafın kuvvetlerini konuşlandırmayacaklardır. Tıpkı vakitte, karşılıklı delimitasyon ve sonrasında demarkasyon süreçlerinin tamamlanmasına kadar, hudut bölgelerinde güvenlik ve istikrarın sağlanması emeliyle, askeri alan dahil olmak üzere, karşılıklı mutabakata dayalı güvenlik ve inanç artırıcı önlemler alacaklardır.

Madde 8- Taraflar, hoşgörüsüzlük, ırkçı nefret ve ayrımcılık, ayrılıkçılık, şiddet içeren aşırılıkçılık ve terörizmin tüm tezahürlerini kınarlar ve kendi yetki alanları çerçevesinde bu durumlarla çaba edeceklerdir ve bu hususta ilgili memleketler arası yükümlülüklerine uyacaklardır.

Madde 9- Taraflar, her ikisinin de taraf olduğu askeri bir çatışmada meydana gelmiş kayıp ve zorla kayıp edilmiş şahısların hadiselerinin tahlili için, direkt yahut uygun olduğu takdirde ilgili uluslararası kuruluşlarla iş birliği yoluyla, kelam konusu bireyler hakkındaki tüm mevcut bilgilerin değişimi dahil olmak üzere, önlemler alacaklardır. Taraflar, bu çerçevede, kelam konusu şahısların akıbetine açıklık getirilmesinin, uygun olduğunda kalıntılarının aranması ve iadesinin, gerekli soruşturma önlemleriyle bu bireylerle ilgili adaletin sağlanmasının barış ve itimat inşasında bir araç olduğunu kabul ederler. Bununla ilgili yollar tartışılacak ve başka bir muahedede detaylı halde karara bağlanacaktır.

TARAFLAR İŞ BİRLİĞİNİ GENİŞLETECEK, MİLLETLERARASI HUKUKA BAĞLI KALACAK

Madde 10- Taraflar, iktisat, transit ve ulaşım, etraf, insani ve kültürel alanlar dâhil olmak üzere, çeşitli alanlarda iş birliği tesis etmek için karşılıklı ilgi alanına giren bahislerde başka mutabakatlar yapabilirler.

Madde 11- Bu mutabakat, tarafların memleketler arası hukuktan ve her birinin öteki BM üyesi devletlerle imzaladığı mukavelelerden doğan hak ve yükümlülüklerini etkilemez. Taraflardan her biri, rastgele bir üçüncü taraf ile ortasında yürürlükte bulunan memleketler arası mutabakatların, bu mutabakattan doğan yükümlülüklerine pürüz teşkil etmemesini sağlayacaktır.

Madde 12- Taraflar, ikili bağlantılarında memleketler arası hukuku ve bu muahedeyi temel alacaklardır. Taraflardan hiçbiri, kendi iç hukukunun kararlarını bu muahedeyi uygulamamak için münasebet olarak göstermeyecektir. Taraflar, Antlaşmalar Hukuku Hakkında Viyana Sözleşmesi’ne (1969) uygun olarak, bu muahede yürürlüğe girmeden evvel, mutabakatın konusu ve gayesine ziyan verecek faaliyetlerden kaçınacaklardır.

ANLAŞMAZLIKLAR BARIŞÇIL YOLLARLA ÇÖZÜLECEK, GEÇMİŞ SAVLAR SONLANACAK

Madde 13- Taraflar, bu mutabakatın tam olarak uygulanmasını garanti ederler ve bu mutabakatın uygulanmasını denetlemek emeliyle ikili bir kurul kuracaklardır. Kurulacak bu komite, taraflar ortasında mutabık kalınacak yöntemler çerçevesinde faaliyet gösterecektir.

Madde 14- Taraflar, milletlerarası hukuk ve karşılıklı bağlantılarında kendileri için bağlayıcı nitelik taşıyan kontratlara mahzur getirmeden, bu muahedenin yorumu ve uygulanması ile ilgili rastgele bir uyuşmazlığı, 13. Hususta belirtilen Kurul dahil olmak üzere, direkt istişareler yoluyla çözmeye çalışacaklardır. Bu istişareler, 6 ay içinde tarafların her ikisi için kabul edilebilir bir sonuç vermezse, taraflar uyuşmazlıkların barışçıl yolla tahlilinin öteki prosedürlerine başvuracaklardır.

Madde 15- Unsur 14’ü engellemeden taraflar kendi ortalarında bu muahedenin imzalanmasından evvel mevcut olan tüm devletlerarası tezleri, şikayetleri, itirazları, talepleri, davaları ve uyuşmazlıkları, bu muahedenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde geri çekecek, sona erdirecek yahut rastgele bir formda çözeceklerdir ve birbirlerine karşı bu çeşit argümanları, şikayetleri, itirazları, talepleri ve davaları başlatmayacaklardır. Ayrıyeten, taraflardan rastgele birine karşı üçüncü bir tarafça başlatılan bu cins argüman, şikayet, itiraz, talep ve davalara rastgele bir biçimde dahil olmayacaklardır. Bu mutabakata karşıt olarak birbirlerine karşı diplomatik, bilgi ve başka alanlarda düşmanca adımlar atmayacak, bu adımları teşvik etmeyecek yahut rastgele bir biçimde bu faaliyetlere dahil olmayacaklardır ve bu maksatla nizamlı olarak istişarelerde bulunacaklardır.

ANLAŞMA YÜRÜRLÜĞE GİRDİĞİNDE BM’YE TESCİL EDİLECEK, İNGİLİZCE METİN TEMEL ALINACAK

Madde 16- Muahede, tarafların kendi ulusal mevzuatlarına uygun olarak iç prosedürleri tamamladıklarına dair bildirimleri karşılıklı olarak iletmelerinin akabinde yürürlüğe girecek. Mutabakat ayrıyeten BM Şartı’nın 102. hususu uyarınca tescil edilecektir.

Madde 17- Bu mutabakat Azerbaycan, Ermenice ve İngilizce lisanlarında hazırlanmıştır. Tüm üç metin eşit derecede geçerlidir. Metindeki kararlarının yorumunda rastgele bir görüş ayrılığı olması durumunda İngilizce metin temel alınacaktır.

AGİT MİNSK SÜRECİ’NİN SONA ERDİRİLMESİ İLE İLGİLİ ORTAK BAŞVURUDA BULUNULDU

Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Azerbaycan ve Ermenistan Dışişleri Bakanları’nın Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Minsk Süreci ve ilgili yapıların kapatılması için AGİT Dönem Başkanı Elina Valtonen’a ortak bir müracaatta bulundukları duyuruldu.

Açıklamada, bugün AGİT Bakanlar Konseyi’nin gönderilen karar taslağını iştirakçi devletlere ilettiği ve kabulü için gerekli prosedürlerin desteklenmesi davetinde bulunduğu söz edildi.