Kars’ta kadın hapishanesi olarak kullanılan eşsiz tabya, bakım bekliyor
Kars’ta Osmanlı periyodunda bayan hapishanesi olarak kullanılan yaklaşık 200 yıllık Gemli Tabya, ilgisizlik nedeniyle her geçen gün biraz daha yok oluyor. Türkiye’de gibisi neredeyse bulunmayan hilal ve nal formundaki tabya, yıllardır onarım projeleri gündeme gelse de bir türlü hayata geçirilemedi.
SAVAŞLARDAN GÜNÜMÜZE ULAŞAN TARİHİ YAPI
1854’te Kerim Paşa tarafından yaptırılan tabya; 1855 Osmanlı-Rus Savaşı, 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi ve 1918-1920 Osmanlı-Ermeni Savaşı sırasında etkin olarak kullanıldı. Bugüne dek ayakta kalmayı başaran yapı, artık yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya.
“TURİZME KAZANDIRILMALI”
Kars Kültür ve Turizm Uzmanı Mehmet Duman, tabyanın restore edilerek turizme kazandırılmasının kente büyük paha katacağını söyledi. Duman, Kars’ın 49 tabyaya sahip olmasıyla Türkiye’de öncü bir kent olduğunu belirterek şu tabirleri kullandı:
Gemli Tabya, pozisyonu ve mimarisiyle dışarıdan gelen konuklara keyifli bir seyahat imkânı sunabilir. Çok kısa müddette restore edilerek sanatsal, mimari yahut kültürel projelerle kente kazandırılmalı.
TARİHİN GÖZ KAMAŞTIRAN MİRASI
At nalı biçimindeki yapısıyla dikkat çeken tabya, Osmanlı’nın askeri mimarisinde az örneklerden biri. 19. yüzyılda Rus işgaline karşı inşa edilen tabya, birebir vakitte devrin mühendislik anlayışını da yansıtıyor. Lakin bakımsızlık nedeniyle duvarları çökmüş, iç kısımları harabeye dönmüş durumda.
TURİZM İÇİN YENİ BİR FIRSAT
Kars, Çıldır Gölü, Ani Ören Yeri ve Sarıkamış ile turizmde öne çıkarken, Gemli Tabya’nın da kültürel bir cazibe merkezine dönüştürülmesi gündemde. Onarım sonrası tabyanın müze yahut stant alanı yapılması, etrafına seyir terasları ve yürüyüş yolları eklenmesi öneriliyor.
YETKİLİLERE ÇAĞRI
At nalı biçimindeki özgün yapısıyla dikkat çeken Gemli Tabya’nın turizme kazandırılması halinde büyük ilgi göreceği belirtiliyor. Bölge halkı ve turizmciler, tabyanın yazgısına terk edilmek yerine Kars’ın kültürel mirasına ve turizm potansiyeline eklenmesini istiyor.
