1855 yılında Tendürek Dağı’ndan akan lavların yuttuğu köyler araştırılıyor
Ağrı’nın Doğubayazıt ve Diyadin ilçeleri ile Van’ın Çaldıran ilçesi ortasında yer alan 3 bin 532 metre yüksekliğindeki Tendürek Dağı, tarihi kayıtlara nazaran 1855 yılında büyük bir volkanik patlamaya sahne oldu. Fışkıran lav, kül ve gazlar etraftaki köyleri yok ederken, patlamanın tesirleri bugün hâlâ araştırılıyor. Bu kapsamda, Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi’nden Prof. Dr. Alperen Kayserili, Dr. Öğr. Üyesi Tolga Korkusuz ve Arş. Gör. Emre Sakaoğlu bölgeyi incelemeye aldı. Dron dayanaklı arazi çalışmalarında, lavların ulaştığı alanlarda yerleşim izlerine rastlandı.
VOLKANİK TAŞLARDAN İNŞA EDİLEN EVLER
Patlamanın etkilediği alanları inceleyen Dr. Tolga Korkusuz, lav akıntılarının yavaşça ilerlediği ve bu akıntıların “Aa tipi lav” olarak isimlendirildiğini belirtti. Bölgede kimi konutların direkt volkanik taşlarla inşa edildiğini vurgulayan Korkusuz, “Volkanizma bir yandan insanlara ömür alanı sunarken, tıpkı vakitte yıkıcı sonuçlara da neden olabiliyor. Burada bu ikilemin canlı örneğini görüyoruz” dedi.
YERLEŞİM YERİNİ YUTAN LAVLAR: TÜRKİYE’DE EŞİ GİBİSİ YOK
Bölgedeki volkanik oluşumların jeomorfolojik açıdan eşsiz olduğunu tabir eden Korkusuz, “Türkiye’de volkanik akıntıları pek çok yerde görebiliriz; örneğin Erciyes yahut Ağrı Dağı’nda. Lakin bir köyün büsbütün lavlar altında kaldığına dair bu kadar net bir örnek diğer hiçbir yerde yok” halinde konuştu.
VERİMLİ ARAZİ, TEHLİKELİ MİRAS
Tendürek’in eteğindeki lavla kaplı topraklarda bugün hâlâ köylerin bulunduğunu belirten Prof. Dr. Alperen Kayserili ise şunları söyledi:
2 bin 114 metre rakımdayız ve lav akıntılarının geniş bir alana yayıldığını görüyoruz. Soğuma sırasında gazların hapsolduğu kayaçlar, farklı volkanik yapılaşmaları ortaya çıkarmış. Lav külleri, volkanik toprakları verimli kılmış. Tarih boyunca volkanik alanlar daima ağır yerleşim almıştır. Tendürek etrafı de bu geleneği sürdürüyor. Bir yandan rahmet sunarken, bir yandan da geçmişin sessiz şahidi olmayı sürdürüyor.
Bu çalışmalar, bölgenin sırf doğal güzellikleriyle değil, tıpkı vakitte barındırdığı tarihi ve jeolojik sırlarla da dikkat çektiğini ortaya koyuyor.
